केदारेश्वर मन्दिरमा बृहत् धार्मिक मेला, माग्ने र व्यापारीका कारण भक्तजनलाई सास्ती, मेलाको शोभा नै घटायो

हरि पन्त

साउन महिनाको चौथो सोमबार पोखरामा बोलबमको रौनक उत्साहप्रद रह्यो । पोखराको बगरस्थित सेती नदीदेखि नै बोलबममा रमाउँदै भक्तजनहरु करिब ८ किमि खाली खुट्टा हिंडेर बैदाम स्थित केदारेश्वर महादेवमणि मन्दिरमा पुगेर जल चढाए।  यसबीचमा भक्तजनहरु बोलबम–बोलबम नारा घन्काउँदै, शिवस्तुति सम्बन्धी भजनहरु गाउँदै नाच्दै गर्दाको दृश्य कम्तिको रोचक थिएन । साथै शिवको भजन लागेर नाच्नेको दृश्य त झनै रोचक थियो । बोलबम–बोलबम भन्ने र नाच्ने उफ्रनेमा नेपाली भन्दा भारतीय नागरिक बढी देखिन्थे । बोलबम यात्रामा के बुढाबुढी, के युवा–युवती धार्मिक मेलामा सबैै सहभागी थिए ।  बैदामस्थित केदारेश्वर मन्दिरमा बिहान ३ बजेदेखि नै भक्तजन शिवलिंगमा जल चढाउन र पूजाआजा गर्न पुगेका थिए । शिव भक्तजन सोमबार साँझसम्म मन्दिरमा पूजाआजा गर्दै नाचगानमा रमेका थिए । दिनको १२ बजे त्यहाँ पुग्दा दर्शक खचाखच थिए । सबै आ–आफ्नै काममा तल्लिन थिए । सजिलोसंग हिंडडुल गर्न मुस्किल थियो ।सोमबार केदारेश्वरमा कोही शिवलिङ्गमा पानी चढाउन, कोही प्रसाद वितरण गर्न, कोही चन्दा सहयोग संकलन, कोही भक्तजनको व्यवस्थापन, कोही टीका लागइदिएर पैसा कमाउन, कोही चजनकीर्तन गाउन र नाच्न, कोही निःशुल्क सर्वत पानी वितरण गर्न, कोही माग्न र कोही व्यापार गर्न मस्त थिए । प्रसाद वितरण गर्दै गरेका धादिङ–पोखरा सम्पर्क समितिका वरिष्ठ उपाध्यक्ष गोकर्ण लम्साललाई आप्mनो मोवाइल फोन उठाउन समय  समेत थिएन ।यस्तै एसके साउण्ड एण्ड म्युजिक हाउसमा कार्यरत रामकुमार लामा भक्तजन व्यवस्थापन गर्न केदारेश्वर मन्दिरको उत्तरी ढोकामा थिए । उनलाई भक्तजन व्यवस्थापन गर्न निकै हम्मे–हम्मे प¥यो । भक्तजनले अति सताएपछि रिसले आगो हुँदै चर्को स्वरमा बोल्न पछि पर्दैनथे ।

यस्तै कपडा व्यवसायी एशोसिएशनका सदस्य सत्यनारायण खेतान केदारेश्वरस्थित हनुमान मन्दिरमा भक्तजन व्यवस्थापन तथा टीका प्रसाद वितरणमा तल्लिन र मारवाडी युवा मञ्च पोखराका अध्यक्ष सन्तोष कुमार अग्रवाल भक्तजनलाई प्रसाद स्वरुप पुरी तरकारी वितरणमा सक्रिय देखिन्थे । मञ्चले निःशुल्क रुपमा पुरी तरकारी वितरण गरेको हो ।
भगवान शिवको लागि साउन महिना र सोमबार प्रिय महिना मानिने भएकोले भक्तजन निराहार ब्रत बसी शिवको पूजाआजा गर्दछन् । यसो गर्दा मनोकांक्षा पूरा हुने विश्वास छ । बोलबम संयोजक शंकर खरालका अनुसार १४ वर्षअघि केदारेश्वरबाट यस क्षेत्रमा सुरु भएको बोलबम कार्यक्रम विस्तारै व्यापक बन्दै गएको छ । हरेक शिव मन्दिरमा यतिखेर भक्तजनको घुइँचो देखिन्छ । ‘बोलबमको ध्वनीले, शान्ति पाउन् साराले’ भन्ने मूलमन्त्रका साथ भएको बोलबम कार्यक्रमको लागि जल लिन भक्तजन बगरस्थित गाईघाट पुगेका थिए ।
गाईघाटमा पनि कास्कीसहित छिमेकी जिल्लाबाट आएका शिव भक्तजन सेतीकिनारमा जम्मा भएका थिए । उनीहरु बोलबमको नारासहित भजनकीर्तन गर्दै ८ किलोमिटर सडक पैदलयात्रा गरी बोलबमधाम बैदाम पुगेका हुन् । भक्तजनले गाईघाटमा १०८ धारा स्नान गरी, भजनकीर्तन, बाजागाजा, नाचगान र झाँकीसहित ८ किलोमिटर पैदलयात्रा गरी बोलबमधाममा १०८ शिवलिङ्गमा जलार्पण गर्न पाउनुलाई संयोग मान्छन् । यसरी ८ को संयोजक सायदै अन्त कतै पाइन्छ ।

यसैबीच केदारेश्वर महादेव मणि मन्दिरमा बोलबम मेला चलिरहँदा परिसरमा माग्न बस्ने र व्यापार गर्नेहरुका कारण भक्तजनले दुःख पाउनुका साथै मन्दिरको शोभा नै घटाएको छ । माग्न बस्नेहरुले फोहोर गर्नुका साथै भक्तजनको हातमा रहेको सामाग्री खोसेरै लिने गरेका छन् भने व्यापार गर्नेहरुले भक्तजनको हात नै तानेर सामाग्री किन्न बाध्य बनाउँछन् । बुढा–बुढी तथा युवा–युवतीहरुलाई माग्ने र व्यापारीले जवर्जस्ती गर्न छोड्दैनन् । यसतर्फ व्यवस्थापन समूह तथा सुरक्षा निकायले ध्यान दिएको पाइँदैन ।
भक्तजनहरु पूजा गर्न केदारेश्वर जान्छन् तर फर्किने क्रममा यिनै माग्ने र व्यापारीका कारण आजित भएर फर्फिन बाध्य भएकोप्रति मन्दिर व्यवस्थापन समितिले ध्यान दिन जरुरी छ । यसैबीच केदारेश्वरमा भक्तजनले लगाएको जुत्ता, चप्पल चोर्नेको पनि बिगविगी छ । चोरहरुले राम्रो चप्पल तथा जुत्ता देखेपछि चोरेर लैजाने गरेको भक्तजनले बताए । सोमबार करिब ५५ वर्षमा एक पुरुष भक्तजन र ३० वर्षका युवा जुत्ता हराएपछि आधा घण्टासम्म खोज्न तल्लिन रहे । आधा घण्टा खोज्दा पनि आफ्नो जुत्ता नभेटिएपछि खाली खुट्टो खोच्याउँदै घर फर्कन बाध्य भए ।